Tybet – w sercu kultury buddyjskiej

Buddyzm to jedna z największych religii świata. Szacuje się, że ma on na świecie ok. 488 milionów wyznawców. Oparty jest na Czterech Szlachetnych Prawdach: „O Cierpieniu”, „O Przyczynie Cierpienia”, „O Ustaniu Cierpienia” i „O Ścieżce Prowadzącej Do Ustania Cierpienia”. W połączeniu z Szlachetną Ośmioraką Ścieżką, stanowią one podstawę buddyzmu. Głosił je Siddhartha Gautama. To w stosunku do niego używa się obecnie słowe „buddha”, które znaczy „przebudzony”. Budda nauczał przez niemal 45 lat, przemierzając północne Indie. Po jego śmierci, jego nauki rozprzestrzeniły się na centralną, południowo-wschodnią i wschodnią Azję.

Buddyzm od początku był systemem o luźnej strukturze, dlatego powstały liczne jego odmiany i szkoły. Jedną z nich jest buddyzm tybetański – główna religia Tybetu i jego regionów sąsiadujących. Do Tybetu buddyzm zawitał pod koniec 8 w. n.e., kiedy panujący ówcześnie król Trisong Detsen zaprosił do kraju dwóch buddyjskich mistrzów z Indii. Nakazał on również przetłumaczenie istotnych dla religii tekstów na język tybetański.

W buddyzmie tybetańskim ważną rolę pełni lama – nauczyciel duchowy. Najważniejszy lama to Dalajlama – zarówno przywódca duchowy, jak i świecki przywódca Tybetu. Od 1959 roku Dalajlama pełni swoją funkcję poprzez rząd na uchodźstwie, który ma swoją siedzibę w Indiach – Tybet pozostaje bowiem pod okupacją Chin. Według buddyzmu tybetańskiego Dalajlama jest tylko jeden, ponieważ po śmierci świadomie wybiera swoje kolejne wcielenie. Do obowiązków panującego dalajlamy należy więc przepowiedzenie, gdzie narodzi się jego następna inkarnacja.

Kultura buddyjska jest w Tybecie obecna niemal na każdym kroku. Znajdują się tu liczne klasztory, świątynie i szkoły buddyjskie. Oto kilka najciekawszych miejsc związanych z tą religią.

Pałac ten był siedzibą dalajlamów, do czasu, kiedy Dalajlama XIV musiał uciec z kraju w 1959 roku. Obecnie okazały pałac funkcjonuje jako muzeum i znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Jest również najwyżej usytuowanym pałacem na świecie – zbudowany został na południowym zboczu Czerwonej Skały, na wysokości 3700 m n.p.m., ponad 90 metrów nad miastem Lhasa. Kompleks składa się z Białego Pałacu i Czerwonego Pałacu. W Białym Pałacu znajduje się główne pomieszczenie z tronem Dalajlamy oraz jego prywatne pokoje. Czerwony Pałac jest miejscem w całości poświęconym modlitwie i studiowaniu buddyzmu. Znajdują się w nim między innymi liczne kaplice i biblioteki. Pałac Potala zdecydowanie jest jednym z architektonicznych cudów świata i miejscem, które na każdym zrobi ogromne wrażenie.

Klasztor Sera
Ten klasztor położony na południowym zboczu góry Serawoze, na przedmieściach Lhasy, to jeden z trzech najsłynniejszych klasztorów w Tybecie. Jego nazwa oznacza Klasztor Dzikich Róż, ponieważ wybudowany został w miejscu otoczonym właśnie tymi kwiatami. Budowę ukończono w 1434 roku. Ma on powierzchnię 110 000 metrów kwadratowych i przebywa w nim nawet 9000 mnichów. Można tu spacerować wśród licznych klasztornych budynków, a także przyglądać się  debacie mnichów, która odbywa się w Sera codziennie, z wyjątkiem niedziel i niektórych świąt. Podczas debaty mnisi dobrani są w pary. Stojący mnich zadaje pytania, a siedzący odpowiada. Przez dwie godziny można obserwować toczącą się między nimi zażartą dyskusję dotyczącą buddyzmu.

Świątynia Jokhang
Jokhang to najstarsza buddyjska świątynia w Tybecie, wzniesiona ok. 641 r. Uważana jest również za najświętszą i najważniejszą świątynię tego kraju. Zgodnie z tradycją została ona wzniesiona dla dwóch żon Króla Songtsan Gambo – Księżniczki Wencheng z chińskiej dynastii Tang i Księżniczki Bhrikuti z Nepalu. Obie miały przywieźć ze sobą ważne buddyjskie posągi i obrazy ze swoich krajów. Jako część posagu księżniczek, znalazły one miejsce właśnie w Jokhang. Według legendy, król miał rzucić w powietrze pierścień, aby wznieść świątynię w miejscu, w którym spadnie. Pierścień wpadł jednak do jeziora, z którego wyłoniła się stupa. Następnie jezioro zostało wypełnione piaskiem i ziemią przyniesioną w to miejsce przez tysiące białych baranów, który były w tym czasie głównym środkiem transportu. Budowa miała trwać trzy lata, a początkowo świątynia otrzymała nazwę Rasa, co oznacza „ziemię barana”. Dopiero później nazwa została zmieniona na Jokhang, czyli „dom Buddy”, a miasto wokół niej otrzymało nazwę Lhasa – „ziemia Buddy”.  W 1610 Dalajlama V dokonał renowacji świątyni i powiększył ją kilkukrotnie. Dziś, tak jak Pałac Potala, świątynia znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Tybet to jedno z najtrudniej dostępnych i najbardziej interesujących miejsc na świecie. Wizyta w Tybecie to niesamowita podróż do samego serca kultury buddyjskiej. Wart ją odbyć i zobaczyć na własne oczy zapierające dech w piersiach widoki i zjawiskowe budowle tego kraju, a przede wszystkim – poznać jego wyjątkową kulturę.