Miedziane dzieła sztuki

Położona w górach Azerbejdżanu osada Lahıc, była na Kaukazie najbardziej znanym i sławnym ośrodkiem rzemieślniczym, gdzie wytwarzano wyroby miedziane.

Nie sposób wyobrazić sobie dawny kaukaski dom, bez ręcznie kutych wyrobów miedzianych. Były one dawniej szeroko rozpowszechnione w życiu codziennym. Wytwarzanie wyrobów miedzianych ma długą tradycję w Azerbejdżanie. Wyrabiający je rzemieślnicy posiadali własne pracownie, przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Proces wytopu odbywał się w specjalnych piecach. Był on uważany za najbardziej odpowiedzialny i pracochłonny etap procesu produkcji, który wymagał dużego doświadczenia. Związane z tym były wierzenia. Wytop zwykle przeprowadzano po północy. Przed nim rzemieślnicy starali się unikać ludzi o "złym spojrzeniu", mogących rzucić urok. Po zakończeniu wytopu miedź, w płynnym stanie, rozlewa się w specjalne formy. Zastygły metal wyjmuje się i poddaje kuciu na gorąco. Gotowe formy-części łączy się przy pomocy nacięć zrobionych na ich krajach, a potem lutuje. Następnie wyrób jest polerowany (choć nie zawsze), na specjalnej szlifierce. Polerowane wyroby prezentują się znacznie ładniej niż niepolerowane, ale są od tych drugich mniej wytrzymale.

Wyroby miedziane ozdabiano na zamówienie zleceniodawcy lub jeśli były one przeznaczone na sprzedaż. Odznaczały się one dużą różnorodnością form i bogactwem ornamentów, które złożone były z figur geometrycznych i motywów roślinnych, wizerunków ptaków, ludzi, zwierząt, słońca, księżyca. Na większości wykonanych dawniej wyrobów znajduje się nazwisko wykonującego go rzemieślnika, data wykonania, czasem imię posiadacza. Różne napisy na wyrobach grawerowano zwykle pismem arabskim, które ze względu na swój styl dopełniało ornament, czyniąc go jeszcze bardziej finezyjnym. W największych ośrodkach, gdzie powstawały wyroby miedziane pracowało wielu grawerów. Miedziane naczynia przeznaczone dla produktów żywnościowych były cynowane, dlatego wszędzie na terenie Azerbejdżanu można było spotkać warsztaty rzemieślników zajmujących się cynowaniem.

Wyroby miedziane wytwarzane na terenie Azerbejdżanu dzieliły się na naczynia, które cieszyły się największym wzięciem – naczynia stołowe, do wody, do przygotowania potraw, oraz przedmioty codziennego użytku – jak lampy czy przybory służące w łaźni. Wśród znanych ośrodków wytwarzania wyrobów miedzianych była miejscowość, która słynęła ze swoich wyrobów na całym Kaukazie i daleko poza nim.

W 1637 r. Adam Olearius (Ollschläger), niemiecki pisarz i podróżnik, jeżdżący na polecenie książąt holsztyńskich do Rosji i Persji znalazł się w Isfahanie. Brodząc po tamtejszym bazarze zauważył kram gdzie sprzedawano fantazyjne wyroby miedziane z bogatymi ornamentami. Zafascynowany tymi wyrobami zaczął dowiadywać się u sprzedawców skąd one pochodzą, na co otrzymał odpowiedź, że zostały one zrobione w Lahıc.

Położona w górach Azerbejdżanu osada Lahıc, była na Kaukazie najbardziej znanym i sławnym ośrodkiem rzemieślniczym, gdzie wytwarzano wyroby miedziane. Przez wieki Lahıc był miejscem trudno dostępnym. Gruntową drogę do niego zbudowano dopiero w latach 70-tych. Dzięki temu mógł on się zachować w takiej postaci, w jakiej można go obecnie oglądać. Ze swą kamienną starą zabudową Lahıc jest skansenem pod odkrytym niebem.

W 2015 r. sztuka i tradycja rzemiosła wyrobu przedmiotów z miedzi w Lahıc została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Wyjedź z nami do Azerbejdżanu i na własne oczy zobacz sztukę i kulturę tego kraju - > Azerbejdżan