Rumunia – w kraju Vlada Palownika, czyli legendarnego Drakuli

Rumunia, kraj południowo-wschodniej Europy, ze stolicą w Bukareszcie. Graniczy z Węgrami na północnym zachodzie, Serbią na południowym zachodzie, Bułgarią na południu, Morzem Czarnym na południowym wschodzie, Ukrainą na wschodzie i północy oraz Republiką Mołdawii na wschodzie. Kraj ten jest drugim co do wielkości krajem Europy południowo-wschodniej, zaraz po Polsce.

 

Rumunia obejmuje szereg regionów geograficznych, z których tylko niektóre zachowały spójność z tymi historycznymi. W południowej części kraju zgodnie z ogólnym zarysem dawnego Księstwa Rumunii położona jest Wołoszczyzna, która rozciąga się na południe od Karpat Południowych aż do granicy z Bułgarią i jest podzielona rzeką Olt. Na południowym wschodzie, pomiędzy dolnym Dunajem a Morzem Czarnym, leży historyczno-geograficzny region Dobrudży, który obejmuje również część Bułgarii. Region geograficzny Mołdawii rozciąga się od Karpat Wschodnich do rzeki Prut na granicy z Ukrainą. W zachodniej Rumunii historyczny region Banat jest ograniczony od północy rzeką Mureș, a od zachodu i południa sięga do Węgier i Serbii. I chyba najbardziej popularny region Rumunii od północy i wschodu ograniczony Karpatami Wschodnimi, od południa Karpatami Południowymi, a od zachodu Górami Bihor, region geograficzny Transylwanii.

 

Terytorium Rumunii obejmuje wspaniałe góry, piękne pagórki, żyzne równiny oraz liczne rzeki i jeziora. Około jedną trzecią kraju tworzą Karpaty, znane również jako Alpy Transylwańskie, lasy natomiast pokrywają ponad jedną czwartą kraju, a fauna jest jedną z najbogatszych w Europie. W Rumunii można spotkać między innymi niedźwiedzie, jelenie, rysie, kozice i wilki. To właśnie nad Morzem Czarnym kończy swoją podróż przepływający przez osiem krajów legendarny Dunaj, tworząc jeden z największych i najbardziej różnorodnych biologicznie terenów podmokłych na świecie - deltę Dunaju.

Rumuni swój charakter etniczny i kulturowy wywodzą z wpływów rzymskich, tożsamość ta jednak była nieustannie przekształcana przez położenie Rumunii na głównych szlakach migracyjnych kontynentu. Rumuni uważają się za potomków starożytnych Rzymian, którzy podbili południową Transylwanię pod panowaniem cesarza Trajana w 105 roku n.e. oraz Daków, którzy żyli w górach na północ od Równiny Naddunajskiej i w Basenie Siedmiogrodzkim. Do czasu wycofania się Rzymian za panowania cesarza Aureliana w 271 roku, rzymscy osadnicy i Dacianie zawierali małżeństwa, w wyniku czego powstał nowy naród. Zarówno łacińskie korzenie języka rumuńskiego, jak i prawosławna wiara, którą wyznaje większość Rumunów, wyłoniły się z połączenia tych dwóch kultur.

Rumunię zamieszkuje około 20 milionów ludzi. W wyniku burzliwej historii struktura narodowościowa jest bardzo zróżnicowana. Rumuni stanowią ok. 90% wszystkich mieszkańców kraju, a największe mniejszości etniczne to  Węgrzy (ok. 7%) i Romowie (ok.2,5%). Teren Rumunii zamieszkują ponadto Ukraińcy, Niemcy, Rosjanie, a także Turcy.

Rumuński jest językiem urzędowym kraju, choć właściwie jest on dialektem dakońsko-rumuńskim, którym posługuje się 90% ludności, w kilku wariantach regionalnych. Węgierski to jedyny inny język w Rumunii, którym posługuje się ponad milion osób. Ponadto ludzie posługują się tu również językiem romskim, niemieckim, tureckim, serbskim.

Kiedy Rumunia była pod rządami komunistów, religia oficjalnie była postrzegana jako sprawa osobista i nałożono na nią stosunkowo niewiele ograniczeń, chociaż władze podejmowały wysiłki, aby podważyć wiarę na rzecz nauki i empiryzmu. Kiedy komuniści doszli do władzy w 1948 roku, kontynuowali praktykę monarchii, zgodnie z którą wszystkie kościoły były zarejestrowane w państwie. Państwo natomiast zachowało kontrolę administracyjną i finansową, stając się tym samym ostatecznym autorytetem w sprawach religii. Po rewolucji w 1989 roku Rumuni mogli swobodnie praktykować swoje religie.

 

Prawie 90% Rumunów to wyznawcy Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego, na czele którego stoi patriarcha w Bukareszcie. Katolicyzm jest główną religią etnicznych Węgrów i Niemców. Praktykowany jest również protestantyzm zarówno luterański jak i kalwiński.

Karpaty są dominującą formą krajobrazu Rumunii  i stanowią ponad 30% całej powierzchni kraju, otaczając Wyżynę Transylwańską. Liczne górskie szczyty przekraczają wysokość 2000 metrów, co sprawia, że Karpaty rumuńskie posiadają cechy rzeźby wysokogórskiej. Na południu Karpaty przechodzą w łagodne wzgórza, a następnie w Równinę Baragan.

 

Trzy najwyższe szczyty Rumunii to Moldoveanu (2544 m n.p.m.), Negoiu (2535 m n.p.m.) i Viștea Mare (2527 m n.p.m.) w Górach Fogaraskich.

Dunaj swoją liczącą 2 850 km podróż przez Europę, kończy w południowo-wschodniej Rumunii. Tutaj rzeka dzieli się na 3 odnogi: Kilia, Sulina i Sfantu Gheorghe, które razem tworzą deltę Dunaju. Zajmujący powierzchnię 3446 km² ekosystem jest największym w Europie obszarem podmokłym. Żyje tu ponad 4 tys. gatunków zwierząt i ponad 1 tys. gatunków roślin. 

 

Delta Dunaju w 1991 roku została uznana przez USESCO za część światowego dziedzictwa i od tego czasu jest ona rezerwatem biosfery. 5 czerwca 2000 roku rządy Rumunii, Bułgarii, Mołdawii i Ukrainy porozumiały się w sprawie ochrony i renaturyzacji obszarów podmokłych na odcinku około 1000 km wzdłuż biegu Dunaju. W ten sposób teren delty stał się największym transgranicznym obszarem chronionym w Europie.

Wyjątkową mieszankę dziedzictwa architektonicznego i kulturowego można podziwiać w bogatych w historię krainach Banat i Kriszana. Na tym terenie, od wieków mieszkali Niemcy, Serbowie i Węgrzy. Trio miast zachodniej Rumunii - Timisoara, Oradea i Arad - zapewnia podróżnym wgląd w długą przeszłość i barwne tradycje tego regionu.

 

Rządy Habsburgów do 1918 roku wprowadziły do Banat secesyjną architekturę i ustanowiły Timisoarę „miastem-ogrodem”, który często jest określany jako „Mały Wiedeń”. Atrakcje, z którymi można obcować w tym mieście obejmują Muzeum Banat, Muzeum Wsi, Ogród Botaniczny, Filharmonię w Timisoarze i Opera. Miejsca o znaczeniu historycznym to ruiny twierdzy Timisoara, zamek Huniade, pałac dykasterialny, Stary Ratusz i Pałac Sprawiedliwości.

 

Oradea, osiem mil na wschód od granicy rumuńsko-węgierskiej, jest jednym z najbardziej malowniczych miast zachodniej Rumunii, a także ważnym ośrodkiem kulturalnym. Na przełomie XIX i XX wieku większość starych domów w mieście została przebudowana i dostosowana do modnego wówczas stylu architektonicznego zwanego „Sezession”, który dotarł z Wiednia, z bogato zdobionymi fasadami w kolorze bladego różu, zieleni, błękitu i bieli.  Miasto było w różnych okresach administrowane przez Księstwo Transylwanii, Imperium Osmańskie i Monarchię Habsburgów. 

Mołdawia to kraina historyczna położona na terenie trzech krajów: Mołdawii, Rumunii i na Ukrainie, która rozciągająca się pomiędzy pasmem Karpat Wschodnich a rzeką Prut. Od XIV do XIX wieku istniało na tych terenach hospodarstwo mołdawskie, ulegające wpływom polskim i węgierskim, później tureckim, a następnie rosyjskim. W ciągu ostatnich 500 lat historia, kultura i życie religijne ukształtowały jedno z głównych miast regionu - Jassy, kulturalną stolicę Mołdawii. Jassy może poszczycić się imponującą liczbą prawosławnych cerkwi. Jednym z najsłynniejszych zabytków miasta jest wspaniały Monaster Trzech Świętych Hierarchów, zbudowany w 1639 roku.

 

Na wzgórzach północnej Mołdawii leży Bukowina, w której znajduje się jeden z największych skarbów sztuki na świecie - Malowane Klasztory Bukowiny wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zbudowane w XV i XVI wieku, ozdobione kolorowymi freskami zewnętrznymi, które przedstawiają sceny religijne. Najbardziej znanym jest Monastyr Voronet wzniesiony w 1438 roku przez Stefana Wielkiego z zapierającym dech w piersiach freskiem Sądu Ostatecznego. Niebieska farba, która do dnia dzisiejszego nie wyblakła, jest znana na całym świecie jako „Voronet blue”. Artyści pracowali tu w izolacji, strzegąc swoich tajemnic, przez co do dziś kompozycja farby pozostaje nieznana.

W regionie Dobrudża znajduje się Delta Dunaju, Rezerwat Biosfery uznany przez UNESCO, starożytne miasto portowe Konstanca i nadmorskie kurorty, które rozciągają się wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego w Rumunii. Jednodniowe rejsy z miasta Tulcea po wodnych drogach Delty Dunaju pozwalają podróżnym obserwować bogatą przyrodę i tradycyjne wioski rybackie. Pływające wyspy trzcinowe, wydmy i drogi wodne oferują schronienie ponad 300 gatunkom ptaków, niezliczonym rybom i 1150 gatunkom roślin. Centralnym punktem turystyki na wybrzeżu Morza Czarnego jest historyczne miasto Konstanca, które pełni funkcję głównego portu. 

Marmarosz to kraina historyczna na pograniczu rumuńsko-ukraińskim, położona w górskim rejonie dorzecza górnej Cisy. W przeszłości Marmarosz stanowił część królestwa węgierskiego, pozostawał pod władzą książąt siedmiogrodzkich, później ponownie stał się częścią Węgier, a jego obecny obszar został ukształtowany po I wojnie światowej. 

 

Region Marmarosz w północno-zachodniej Rumunii jest domem dla wielu wiosek, w których stuletnie tradycje są nadal częścią życia codziennego. Mieszkańcy tych terenów w zadziwiającym stopniu zachowali wiejską kulturę i rzemiosło swoich przodków.

 

Wioski regionu Marmarosz wyróżniają się wyjątkowymi drewnianymi kościołami z wysokimi iglicami i gontowymi  dachami. Drewno od dawna było - i nadal jest - środkiem wyrazu dla rzemieślników tego obszaru, a misterne rzeźby w drewnie zdobią wejścia i okna domów. Lokalne rękodzieło jest również widoczne w ręcznie tkanych dywanach i misternych haftach, które ozdabiają stroje ludowe noszone przez mieszkańców.

 

Podobnie jak setki lat temu, życie towarzyskie regionu toczy się wokół wiejskiego kościoła. Drewniane kościoły Marmarosz - w Surdesti, Plopis, Rogoz, Ieud, Poeinile Izei, Barsana, Budesti i Desesti - zostały uznane przez UNESCO za jedne z najważniejszych miejsc światowego dziedzictwa.

 

Wesoły Cmentarz w miejscowości Sapanta, to duchowa filozofia mieszkańców Marmarosz. Przodkowie mieszkańców miasta uważali śmierć za początek, a nie koniec, co znajduje odzwierciedlenie w rzeźbach, które się na nim znajdują. Drewniane krzyże w kolorze niebieskim, przedstawiają wyrzeźbioną scenę i opis istotnych elementów z życia zmarłego. Odwiedzający mogą tu docenić dzieło rzeźbiarza Stana Iona Patrasa, który zaczął rzeźbić epitafia w 1935 roku, oraz jego następców. Dom Patrasa we wsi jest teraz fascynującym muzeum.