Azerbejdżan - tradycyjne święto wiosny Novruz

AZERBEJDŻAN - TRADYCYJNE ŚWIĘTO WIOSNY NOVRUZ

19.03.2021, Autor: LogosTour

OBCHODY ŚWIĘTA NOVRUZ

Najbardziej barwnym i celebrowanym świętem w Azerbejdżanie jest święto wiosny Novruz, które pierwotnie związane było z tradycją zoroastryjską (zaratusztriańską). Z początkiem marca, w każdy wtorek przed świętem, rozpala się wieczorami ogniska, głównie robią to dzieci i młodzież. Każdy taki wtorek ma określoną nazwę i symbolizuje jeden z żywiołów – Wtorek Ognia, Wtorek Wody, Wtorek Wiatru, Wtorek Ziemi.

W główne dni Novruza 20-21 Marca odbywają się teatralizowane przedstawienia, gry i zabawy, pokazy linoskoczków, siłaczy, fakirów, koncerty muzyczne etc. Symbolem tego święta jest səməni – talerzyk lub taca z zielonymi pędami kiełkujących nasion. Atrybutami tego święta są również m.in. malowane jajka, podobne do polskich/słowiańskich pisanek, oraz figurki z ciasta – w tym również baranki, w czym jest ono podobne do naszej Wielkanocy. Jedną ze świątecznych zabaw jest stukanie się jajkami, wygrywa ten, kto rozbił jajko przeciwnika, a jego jajko pozostało całe.

ŚWIĄTECZNE ZWYCZAJE

Ze świętem Novruz związane są różne zwyczaje. Małe dzieci stukają do drzwi domów, mieszkań i chowają się zanim zostaną one otwarte, pozostawiając pod drzwiami czapkę. Gospodarze widząc czapkę u drzwi kładą do niej cukierki, słodycze, orzechy, suszone owoce. Jednymi z tradycyjnych bohaterów teatralizowanych przedstawień są Kosa (Rzadka Broda – w podtekście Kozia Broda) i Keçəl (Łysy). To humorystyczne postacie, z których pierwsza symbolizuje zimę, a druga wiosnę. W opowieściach azerbejdżańskiego folkloru, Kosa żyje w górach i raz w roku schodzi do ludzi, aby napełnić swoją torbę świątecznymi słodyczami i prezentami. Łysina, którą ma na głowie Keçəl uosabia gołą ziemię po zimie, pozbawioną zieleni. Zabawiają oni widzów swoimi śmiesznymi dialogami, żartują nawzajem z siebie, parodiują swoje gesty i miny.

CZEGO MOŻNA SPODZIEWAĆ SIĘ NA STOLE?

Wszystkie rodziny zawczasu dokonują zakupów, aby świąteczny stół okazale się prezentował. Obowiązkowym daniem przyrządzany na Novruz jest płow (az. Plov/Aş), który jest królem azerbejdżańskiego stołu i specjalnością kuchni Azerbejdżanu. Jego podstawą jest długoziarnisty ryż, który przyrządza się specjalną techniką. Ziarna ryżu muszą być miękkie, ale nie mogą się zlepiać. Ryż zaprawia się szafranem, co oprócz wyraźnego polepszenia smaku daje też wspaniały aromat i piękny kolor. Oddzielnie przyrządza się pozostałe składniki, które są dodawane do ryżu. Istnieją dziesiątki różnych odmian płowu, w zależności od rodzaju dodatków do ryżu, np. səbzi - z zieleniną, meyvə – z suszonymi owocami, qiymə – z farszem mięsnym.

Na świątecznym stole w dni Novruza obowiązkowo muszą się też znaleźć słodycze - Azerbejdżanie mają wielkie upodobanie do słodyczy. Takim słodkim symbolem święta wiosny jest paxlava (pachława). To ciasto składające się z wielu warstw. Każda warstwa ciasta przekładana jest mielonymi orzechami (najczęściej włoskimi), lub migdałami, zmieszanymi z cukrem i różnymi przyprawami, przede wszystkim jest to szafran i kardamon. W końcu pieczenia pachławę polewa się syropem (w tradycyjnych przepisach robionego na bazie miodu) i potem jeszcze kilka minut zapieka. Innym słodkim symbolem Novruza jest şəkərbura. To charakterystyczne ciasteczka w kształcie półksiężyca, z nadzieniem ze zmielonych orzechów, lub migdałów, zmieszanych z cukrem i przyprawami.

ŚWIĘTO WIOSNY NOVRUZ W INNYCH KRAJACH

Święto wiosny Novruz jest też obchodzone w innych krajach, np. w Iranie, Turkmenistanie, Tadżykistanie, gdzie jego nazwa brzmi trochę inaczej, lecz szczególnie okazale jest ono obchodzone w Azerbejdżanie. W 2009 roku święto to zostało wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.

Jeśli chciesz zobaczyć jak obchodzone jest to święto, zapraszamy do obejrzenia filmu - TUTAJ